“Niet eerder maakte een provincie het zo bont door willens en wetens de Arhi-procedure te negeren als de provincie Limburg doet in de gedwongen herindelingskwestie Landgraaf-Heerlen.”
Dat stelt de Groningse hoogleraar staatsrecht Douwe Jan Elzinga. In een advies aan de gemeente Landgraaf en in een column over deze kwestie pleit Elzinga ervoor de rechtspositie van gemeenten bij herindeling aanzienlijk te versterken, “want nu dreigt een wild-west cultuur te ontstaan waarin gemeenten zonder de eigen zeggenschap in hun bestaan worden bedreigd.”

Uitholling

Hoogleraar Elzinga concludeert dat die zeggenschap van de gemeente Landgraaf door de Provincie Limburg willens en wetens is uitgehold, omdat voor Gedeputeerde Staten het besluit van een gedwongen fusie al bij voorbaat vaststond. Hoewel een echt ‘open overleg’ daardoor onmogelijk was, is er geen enkele rechtsgrond om het verplichte open overleg niet te voeren.

Rechter

Landgraaf stapte deze week naar de rechter met als eis de gedwongen herindeling stop te zetten of in elk geval te schorsen. Volgens professor Elzinga kan de rechter niet concluderen dat het om een louter politieke kwestie gaat. “Een evidente schending van de zeggenschapsrechten van een gemeente geeft de rechter meer dan voldoende houvast om een streep te trekken en de provincie te gelasten de procedure geheel of gedeeltelijk over te doen”, schrijft hoogleraar Elzinga.

Gedwongen

Het advies van professor Elzinga is onderdeel van het dossier waarover de rechter is gevraagd te oordelen. Daarnaast vraagt het Landgraafs college van B en W in een brief aan Gedeputeerde Staten en aan Provinciale Staten het advies van de Groningse hoogleraar te betrekken bij de standpuntbepaling over een gedwongen fusie Landgraaf-Heerlen. De provinciale politiek bespreekt de herindelingskwestie op vrijdag 30 juni in commissieverband en op 6 juli in Provinciale Staten.

Professor Elzinga

Douwe Jan Elzinga (1950) is hoogleraar staatsrecht aan de Rijksuniversiteit Groningen.
Elzinga was voorzitter van de adviescommissie-Elzinga, de staatscommissie voor Dualisme en Lokale Democratie. Op basis van dit advies kwam de Wet dualisering gemeentebestuur tot stand. Elzinga toonde zich een groot voorstander van versterking van de lokale democratie.
Hij is gespecialiseerd in de thema’s grondrechten, lagere overheden, verhouding tussen parlement en regering en de positie en het functioneren van politieke partijen.