De rechtbank mengt zich niet in het fusieproces van de gemeenten Landgraaf en Heerlen. Zij is daartoe niet bevoegd, bleek vanochtend uit de uitspraak.
De provincie Limburg heeft een herindelingsontwerp voor die fusie vastgesteld. De gemeente Landgraaf vroeg in kort geding om de provincie te verbieden daarmee verder te gaan. Een meerderheid van de huidige gemeenteraad van Landgraaf is het niet eens met de fusie en wil eerst open overleg daarover met de provincie en een onderzoek naar mogelijkheden voor een fusie met meer gemeenten. De provincie vindt dat voldoende overleg heeft plaatsgevonden.

Rechter niet bevoegd te oordelen over wettelijke totstandkoming fusie

Een gemeentelijke fusie komt door een wet tot stand. Uitgangspunt is dat de wetgever zelf beoordeelt of de wettelijke procedure volgens de regels is verlopen. De rechter mag dat niet beoordelen. Ook niet in dit geval, hoewel de gang van zaken bij de vaststelling van het herindelingsontwerp de indruk wekt dat de provincie de gemeente heeft gepasseerd zonder het in de wet voorgeschreven overleg te voeren. Het is de verantwoordelijkheid van provinciale staten en, in een latere fase van de procedure, van de regering en het parlement om de rechten die de gemeente volgens de wet heeft, te beschermen.

Plaatselijke gemeenschap voldoende geraadpleegd

De gemeente beriep zich in het kort geding ook op een bepaling uit het Europees Handvest inzake lokale autonomie. De gemeente voerde aan dat uit het verdrag volgt dat eerst een referendum moet worden gehouden voordat over de herindeling mag worden beslist. De voorzieningenrechter vond dat deze verdragsbepaling niet is geschonden. Het verdrag schrijft namelijk voor dat de plaatselijke gemeenschap moet worden geraadpleegd. Dat hoeft echter niet altijd in de vorm van een referendum te gebeuren.
In dit fusietraject vond al een burgerpeiling onder de ongeveer 15.000 inwoners van de gemeenten Landgraaf en Heerlen plaats, zijn er 24 rondetafelgesprekken en wijkgesprekken gevoerd en had iedereen de mogelijkheid om een mening over het herindelingsontwerp in te dienen. Daarmee is de plaatselijke gemeenschap geraadpleegd.
Overigens kan nog steeds een referendum worden gehouden. Provinciale staten zullen daarover binnenkort een besluit nemen.