Zaterdag 17 juni worden in Landgraaf de eerste 6 ‘Stolpersteine’ geplaatst. Stolpersteine ofwel struikelstenen zijn gedenktekens in het trottoir voor het laatste woonadres van mensen die door de nazi’s gedeporteerd en/of vermoord werden.

Vergast

De Stolpersteine worden gelegd aan de Hereweg 99 en Broekhuizenstraat 43 ter herinnering aan de families Knieberg en Schoemann. Beide families werden in het concentratiekamp Sobibor vergast.

Kunstproject Stolpersteine

Het kunstproject Stolpersteine herdenkt mensen die onder het nationaalsocialisme zijn vermoord vanwege hun etnische afkomst, fysieke of verstandelijke beperking, seksuele voorkeur, politieke of godsdienstige overtuiging. De grootste groep hiervan zijn Joodse burgers.

Stolperstein

Een Stolperstein / Struikelsteen meet 10 bij 10 centimeter. Hij wordt in het trottoir gelegd voor het laatste woonadres van het slachtoffer. De steen heeft een messing bovenkant met naam en gegevens over deportatie en overlijden. Elk slachtoffer krijgt een eigen steen. Als het om een gezin gaat liggen er voor één huis dus meerdere stenen. Struikelstenen heten zo omdat je erover struikelt met je hoofd en je hart. Je moet buigen om de naam te kunnen lezen.

Gunter Demnig: “Een mens is pas vergeten als zijn naam vergeten is”.

Gunter Demnig

De Stolpersteine worden gemaakt door de Keulse kunstenaar Gunter Demnig. Demnig is in 1994 begonnen met het leggen van Stolpersteine in Europa waar inmiddels bijna 40.000 stenen liggen. In Nederland liggen ze in meer dan 60 gemeenten. In de gemeente Landgraaf worden de eerste Stolpersteine op 17 juni 2017 gelegd.

Knieberg

De familie Knieberg vluchtte in 1932 naar Nederland waar ze onderdak vonden in Nieuwenhagen op de bovenverdieping van het huis van de familie Bergsma aan de Hereweg 91.

• Hier woonde Berek Knieberg, geboren 1893, gedeporteerd 25-5-1943 en vermoord 28-5-1943 te Sobibor.
• Hier woonde Channa Knieberg, geboren 1895, gedeporteerd 25-5-1943 en vermoord 28-5-1943 te Sobibor.
• Hier woonde Leo Knieberg, geboren 1930, gedeporteerd 25-5-1943 en vermoord 28-5-1943 te Sobibor.

Schoemann

De familie Schoemann uit de Broekhuizenstraat in Rimburg gaf op 22 augustus 1942 gehoor aan de oproep om zich in Maastricht voor transport naar Westerbork te melden. Voorheen woonden zij in de Brugstraat 5, eveneens in Rimburg.

• Hier woonde Sally Schoemann, geboren 1884, gedeporteerd 25-8-1942 en vermoord 7-5-1943 te Sobibor.
• Hier woonde Julianne Schoemann, geboren 1887, gedeporteerd 25-8-1942 en vermoord 7-5-1943 te Sobibor.
• Hier woonde Walter Schoemann, geb. 1909, gedeporteerd 25-8-1942 en vermoord 21-5-1943 te Sobibor.

Programma van 17 juni 2017

11.00 uur, Hereweg 99:

• Openingswoord door Joost Smeets, ambtenaar van de gemeente Landgraaf;
• Toespraak door Sjef Born, lid Heemkundevereniging Landgraaf;
• Toespraak lid van het college van B&W;
• Muziek;
• Ceremonie rondom het plaatsen van de Stolpersteine door Gunter Demnig;
• Activiteit/gedicht leerlingen van ‘t Valder en Charlemagnecollege/locatie Eijkhagen;
• Muziek;
• Sluiting;
• Vertrek naar Broekhuizenstraat in Rimburg.

13.00 uur, Broekhuizenstraat 43:

• Openingswoord door Joost Smeets, ambtenaar van de gemeente Landgraaf;
• Toespraak door Sjef Born, lid Heemkundevereniging Landgraaf;
• Toespraak lid van het college van B&W;
• Muziek;
• Ceremonie rondom het plaatsen van de Stolpersteine door Gunter Demnig;
• Muziek;
• Sluiting.

Heemkundevereniging Landgraaf

Het initiatief voor Stolpersteine in Landgraaf werd genomen door de Werkgroep Open Monumentendag van Heemkundevereniging Landgraaf in samenwerking met de gemeente Landgraaf en de VAZOM.
Het werd mede gerealiseerd door een financiële bijdrage van de Stichting Abel, Stichting Raiffeisen Ubach over Worms, Gemeente Landgraaf, Vazom, Charlemagnecollege locatie Eijkhagencollege, en Heemkundevereniging Landgraaf.

Met dank aan de basisschool ‘t Valder, Charlemagnecollege/locatie Eijkhagencollege, Omroep Landgraaf voor hun inzet en deelname aan dit project.
Een bijzonder woord van dank aan Frits van Hoorne voor het beschikbaar stellen van zijn informatie over de Joden in Landgraaf.